Tijdens verkiezingstijd hoef je journalist Daphne Lammers niet te bellen. Althans: als je een van haar vrienden bent. Zelfs in de sportschool, 'waar ieder ander een lekker muziekje luistert', heeft ze de podcast Haagse Zaken opstaan.
Werk en het gezin, dáár heeft ze nu tijd voor, andere afspraken sneuvelen. 'Graafwerk', zoals de vaste RTL Nieuws-presentatrice (51) het noemt, gaat je immers niet in de koude kleren zitten. Samen met Fons Lambie presenteerde ze op 5 november het RTL Verkiezingsdebat, op 22 november volgt de uitslagenavond.
Het is een verantwoordelijkheid, politiek nieuws verslaan, waardoor ze 'bergen aan dossiers' opzuigt. Hoe meer kennis, hoe minder zenuwachtig ze voor de camera verschijnt. Pas wanneer er een bepaalde mate van 'grip' optreedt, is ze niet meer in alle staten. "Soms gebeurt dat pas één uur voor de uitzending. Tot die tijd zit ik in een hyperfocus, en denk ik dat ik helemaal niks kan." Lachend: "Ik weet niet of dat nou zo gezellig voor mijn gezin is."
Maar de aanpak werpt wel zijn vruchten af?
"Ja, ik geloof van wel. Kennis zorgt voor macht. Tijdens het presenteren valt er bovendien iets van me af. Mijn lijf is aan de spanning gewend, ik ben in de uitzending niet heel zenuwachtig meer. Neemt niet weg dat de aanloop vreselijk is, en mijn hartslag tijdens de debatdag zo'n twintig slagen hoger was dan normaal. Politici zijn nóg nerveuzer, overigens. Ik sta in dienst van het programma, voor hen hangt er echt wat vanaf."
En toch doe je niks liever, ondanks de spanning?
"Precies. Ik werk niet op de Haagse redactie, maar ik vind politiek fascinerend. Hoe meer je je in het thema verdiept, hoe meer begrip je krijgt voor de democratie. Als journalist vind ik het mijn taak om ingewikkelde materie wat begrijpelijker te maken, maar dan moet je wel weten waar je het over hebt. Zo kun je ook door dingen heen prikken, of meer de verdieping opzoeken. Superleuk om te doen. Ik heb die maatschappelijke gesprekken een beetje vanuit huis meegekregen, waar we een abonnement op vier kranten hadden."
Wat is volgens jou het geheim achter een goed debat?
"Dit klinkt politiek correct, maar dat er werkelijk naar elkaar wordt geluisterd. Wanneer je niet inhaakt op wat de ander zegt, voer je een minder scherp gesprek. Je kunt denken: hoe belangrijk is het nou, zo'n debat? Maar je moet de kracht van tv niet onderschatten. Politici die even in je huiskamer zijn, op beeld vertellen wat ze vinden. Het RTL-verkiezingsdebat had één miljoen kijkers. Toen sprong mijn democratische hart wel een beetje op, ja."
Hoe ervaar je het verslaan van politiek nieuws in 2023?
"Politiek is er dit jaar in alle vormen en maten, als een soort overdosis. Wie een mening heeft, heeft een partij. Dat maakt het best ingewikkeld voor de kiezer. Er waait een nieuwe wind, maar er heerst ook wantrouwen. In het parlement worden veel bijzaken besproken, het gaat weinig over de lange termijn. Hoe geef je kiezers dan iets mee over dit thema, zelfs als het maar een snippertje is? In deze tijd beloven politici al snel een Utopia. Wij vragen constant: hoe realiseerbaar is dat? Dat zorgt soms voor een pijnlijke boodschap, maar wel eentje die gehoord moet worden. Als journalisten kunnen wij het belang van de democratie onderstrepen."
In de hoop dat mensen een zorgvuldige stem uitbrengen?
"Dat zou ik fijn vinden. Tegen kiezers zeg ik: houd in je achterhoofd dat je het nooit honderd procent eens bent met een partij. Kijk wat jij verbeterd wilt hebben in Nederland; de zorg, het onderwijs? Ik ben van mening dat de landelijke verkiezingen over het grotere geheel gaan. Als je zoekt naar een partij die alleen dat ene dingetje vertegenwoordigt, gaat het wel heel erg over jezelf. Het is niet verkeerd om jezelf een standje terug te schakelen. Wie nog zweeft, landt op die manier sneller."
