Lilianne Ploumen kondigt op 12 april 2022 aan dat ze stopt als politiek leider en als Kamerlid. Hiermee geeft ze ook haar zetel voor de partij op. Meer over de vrouw achter de politica weten? Lees een interview dat Harper's Bazaar in januari 2021 schreef, naar aanleiding van Ploumens boek De deur naar de macht.
Voormalig minister en lijsttrekker van de PvdA Lilianne Ploumen komt op voor vrouwenrechten, startte het fonds SheDecides en schreef haar boek De deur naar de macht voor ‘iedereen die positieve verandering teweeg wil brengen’.
Power dressing: hoe politiek en mode hand in hand gaan >
In gesprek met Lilianne Ploumen
Drie jaar geleden draaide Donald Trump de geldkraan dicht voor steun aan buitenlandse organisaties die zich onder meer bezighouden met veilige abortus. Waarop Lilianne Ploumen, toen de Nederlandse Minister van Ontwikkelingssamenwerking, SheDecides oprichtte. Het fonds is inmiddels uitgegroeid tot een internationale beweging die opkomt voor de keuzevrijheid van vrouwen wereldwijd. Voor haar inzet ontving de hartelijke Ploumen de Machiavelliprijs en de Aletta Jacobsprijs. Dit jaar schreef ze De deur naar de macht, een boek over haar persoonlijke leven, doelen en beweegredenen.
Waarom veel celebs nu een felroze pak dragen >
Stevig in haar schoenen
Aan de Volkskrant vertelde u pas…
‘Zeg maar je’.
Aan de Volkskrant vertelde je pas dat je moeder vaak zei: "Wij zijn maar gewone mensen." Waarop jij met "Máár?" reageerde. Hoe kwam het dat je al zo’n kritische houding had op jonge leeftijd?
‘Allereerst dankzij de opvoeding van mijn ouders. Die uitspraak was er wel, maar ze hielden ons ook voor dat we zeker niet minder waren dan een ander. En ze motiveerden ons om alles uit onszelf te halen. In de tijd waarin ik opgroeide veranderde er veel. De bestaande sociale ordening kwam op zijn kop te staan. Op school werden we aangemoedigd om zelf na te denken over onze mening en niet klakkeloos iets van anderen over te nemen. Ik herinner me dat we in de vijfde klas bij het vak wereldoriëntatie van meester Fon, hij zag er een beetje uit als een hippie, de oorlog in Vietnam behandelden. Toen besefte ik voor het eerst dat oorlog niet zomaar ontstond, maar een politieke keuze was. Dat moment zou je kunnen zien als de geboorte van mijn politieke bewustzijn.’
De Belgische Petra de Sutter is de eerste transgender minister in Europa >
Om dingen niet klakkeloos over te nemen is best wat zelfvertrouwen nodig. En dat heb jij, zeggen mensen uit jouw omgeving.
‘Dat zelfvertrouwen is door de tijd heen groter geworden, zoals dat bij iedereen gebeurt. Naarmate ik mijn plek vond, groeide mijn zelfvertrouwen. Al heb ik ook een basisvertrouwen, dat mij vertelt dat ik in de juiste richting ga. Veel vrouwen hebben geleerd zich bescheiden op te stellen, maar dat heb ik zeker niet van huis uit meegekregen. En qua persoonlijkheid ben ik zo evenmin, waarom zou ik ook?’
Welk advies zou je mee willen geven aan mensen met minder zelfvertrouwen?
‘Wat ik iedereen altijd adviseer: zoek bondgenoten. Ik vind het belangrijk mensen om me heen te hebben die me advies geven en zeggen ‘je zit er naast’. Mijn zelfvertrouwen wordt door hen gevoed, juist doordat ze kritisch zijn. Of het nou vrienden of mensen op de werkvloer zijn. Verder vind ik dat je het jezelf moet gunnen om te vertrouwen op je eigen oordeelsvermogen. Er zijn mensen die vinden dat je niet haantje de voorste mag zijn: schud die ballast af! Want soms mag dat gewoon wel! Omdat je iets te vertellen hebt wat andere mensen niet te vertellen hebben. Of omdat je iets weet wat anderen nog niet weten.’
Verantwoordelijkheidsgevoel
Je zei net dat je het fijn vindt om advies te krijgen. Ik las een uitspraak van jou, die luidt: "Soms moet je dingen doen die rottig, maar nodig zijn."
‘Dit zei ik vanuit verantwoordelijkheidsgevoel, in de rol die ik had als partijvoorzitter van de PvdA. Verantwoordelijkheid voelt iedereen op een zeker moment in het leven. Allemaal staan we weleens voor besluiten, waarbij je denkt: ‘Ik zou liever wegduiken nu.’ Maar je kunt lastige dingen nu eenmaal niet altijd ontlopen. Ik geloof dat je moeilijke beslissingen in het leven niet overhaast moet nemen, maar er rustig over na moet denken. Praat met andere mensen, zoek bondgenoten.’
Hoe kom je aan dat sterke verantwoordelijkheidsgevoel?
‘Als ik kijk naar het werk wat ik doe, ervaar ik veel daarvan een voorrecht. Ik ben activist en feminist en daar sta ik pal voor. Ik vind het heel bijzonder dat ik die dingen mag uitdragen in mijn werk. Maar het houdt ook in dat ik mijn mening moet kunnen onderbouwen, als daarnaar gevraagd wordt.’
Positief blijven
Het lijkt erop dat je vrij nuchter in het leven staat…
‘Zeker, ik ben wel optimistisch van karakter… Misschien eerder optimistisch dan nuchter.’
Is dat belangrijk als je een functie bekleedt zoals die van jou?
‘Ik kan je zeggen: ik ben blij dat ik ben zoals ik ben. Het maakt de dingen soms gemakkelijker. Obama die zei ooit, en daar heeft-ie gelijk in: als je een tijd mag kiezen waarin je geboren wordt, dan is nu de beste tijd. Vergeleken met andere generaties hebben wij het gewoon veel beter. Maar natuurlijk is er desondanks van alles te doen. Het is fijn dat ik dat met een zeker optimisme kan aanpakken, dat geeft me energie om dingen te veranderen.’
Wat rode lippenstift en feminisme met elkaar te maken hebben >
Vrouwen in de politiek
Over Amerika gesproken: sinds Joe Biden heeft gewonnen gaat er veel aandacht naar de kleding van vrouwelijke politici als Kamala Harris en Alexandria Ocasio-Cortez. Wat vind jij daarvan?
‘Kijk, er is altijd aandacht voor het uiterlijk van vrouwelijke politici, misschien meer dan het uiterlijk van mannen.’ Grinnikend: ‘Hoewel, over de schoenen van Hugo de Jonge wordt ook wel veel gesproken. Ik zou tegen iedereen willen zeggen, trek vooral aan waar je je prettig in voelt en hou je niet bezig met wat anderen zeggen. Ik draag bijvoorbeeld alleen vintage of verantwoord gemaakte kledingstukken. Want, en dat is ook mijn politieke boodschap: zorg dat mensen die onze kleren maken er een fatsoenlijk loon voor krijgen en in veilige fabrieken kunnen werken. Wat je zegt, wie je bent en wat je draagt valt samen, vind ik. Dat was ook zo mooi aan de overwinningsspeech van Kamala Harris. Zij droeg een wit pak en eerde daarmee de strijd die geleverd is. Niet alleen door haar, maar door alle vrouwen die het mogelijk hebben gemaakt dat zij daar nu staat! Dat witte pak was onderdeel van haar overwinning en dat is wel weer prachtig, vind ik.’
International Women's Day #3: Is feminisme en strijden voor gelijkheid een luxe? >
Jij spreekt met veel lof over feministische politici als Kamala. Toch lijkt feminisme soms eerder iets om je voor te schamen dan om trots op te zijn. De actrice Emma Watson sprak daar in 2014 al over in haar speech voor de UN Women’s HeForShe Campaign. Ze spoorde mannen aan om openlijk uit te komen voor hun feminisme en erover te praten. Hoe kijk jij daartegenaan?
‘Ik zie dat feminisme de afgelopen jaren een steeds bredere beweging is geworden. Veel jonge mensen, ook veel jonge mannen, sluiten zich aan bij SheDecides. Dat is ontzettend goed, want gelijkwaardigheid tussen mannen en vrouwen is niet alleen goed voor vrouwen, maar voor de hele samenleving. We hebben elkaar nodig. Een mooi voorbeeld is Alexander de Croo, de premier van België. Toen ik met mijn voorstel voor SheDecides kwam, was hij een van de eersten die van zich liet horen. Het was ontzettend belangrijk dat hij zich uitsprak. Dat gold ook voor het feit dat er ongeveer evenveel mannen als vrouwen waren bij de oprichtingsconferentie.’
Wat je wil weten over de nieuwe feministische film The Glorias >
‘Ik schrijf voor iedereen’
Nog even over je boek De deur naar de macht. Voor wie heb je het geschreven?
‘In de politiek ben ik een volksvertegenwoordiger dus ik schrijf voor iedereen. Natuurlijk hoop ik dat zo veel mogelijk mensen mijn boek interessant vinden, want ik heb geleerd dat, als je iets wil veranderen, je het in je eentje niet voor elkaar krijgt. Dus ik hoop dat ik iedereen aanspreek die dingen positief wil veranderen!’
De deur naar de macht (uitgeverij prometheus) is nu te verkrijgen in de boekhandel of online te bestellen.
