In 2017 presenteerde John Galliano de Fashion Awards voor Emerging Menswear Design Talent. Een opzienbarende aangelegenheid, want Galliano werd een paar jaar eerder (2011) ontslagen bij Dior wegens antisemitische uitingen die op video waren vastgelegd. Zijn statuur overwon zijn imagoschade echter; niet voor niets won de ontwerper al meerdere keren de prijs voor British Designer of the Year en werd door de BBC benoemd als een van de meest invloedrijke persoon in de Britse cultuur. Dat was echter vóór zijn drunk talk. Het duurde een schamele drie jaar voordat hij stilletjes werd omarmd door de modewereld als creatief directeur bij Maison Margiela. Hetzelfde geldt voor Kate Moss, die in haar feestende hoogtij jaren meermaals werd gespot met een 'bepoederde' neus. Al gauw ontbond menig groot modehuis het contract met het topmodel. Dat het geen doodvonnis was, blijkt uit haar huidige populariteit. Ook Naomi Campbell lijkt in haar fifties beter dan ooit te scoren; en dat terwijl ze bekend staat als manipulatief én mishandelaar. Ook Ye - Kanye West - was na de nodige ophef en een breuk met adidas wederom een graag geziene front row gast tijdens afgelopen modeweken. En dan hebben we het nog niet eens gehad over de kortstondige ophef rondom Balenciaga, die inmiddels weer op de steun kan rekenen van Kim Kardashian en Nicole Kidman. Het zijn slechts een paar van de vele voorbeelden met een gemene deler: het lijkt erop dat de modewereld de cancel culture in de ban doet. De recent gelanceerde documentaire John Galliano: High & Low, waarin de ontwerper vertelt over zijn jaren ná zijn misstap, vormt misschien wel het voornaamste bewijs.

Waarom de huidige modewereld iets kan leren van Beyoncé >

Kun je cancelcultuur wel cancelen?

In februari, ten tijde van de populaire Netflix-documentaire over David en Victoria Beckham, beschreef Valentijn de Hing pakkend op De Correspondent dat celebrities met een eigen documentaire gevaarlijk zijn. Ze doen denken dat je een volledig kijkje achter de schermen krijgt, maar wat de kijker eigenlijk ziet, is een geregisseerd verhaal in plaats van een onafhankelijk journalistiek werk (normaliter kenmerkend voor een documentaire). 'Onafhankelijkheid is cruciaal voor een opzienbarend én eerlijk portret van een publiek figuur. Het zorgwekkende is dat dit inmiddels een zeldzaamheid is geworden.'

Of cancel culture wel valt te cancelen, is discutabel. Want ondanks de grote invloed van de modewereld op de cultuursector, liegen kritieken en onthullende video's op sociale media er niet om. Cancelen vindt in de meeste gevallen plaats in een split second. Desondanks leek iedereen afgelopen haute coutureweek even te zijn vergeten wat voor misstappen John Galliano ruim tien jaar geleden had begaan. Maar of we daar nog wel naar moeten refereren is de vraag; Galliano werd inderdaad schuldig bevonden en betaalde 6000 euro schadevergoeding aan de gedupeerden. Voor sommigen is dat voldoende om door te gaan met de normale gang van zaken. Zo ook voor Maison Margiela, die de ontwerper in datzelfde jaar met open armen ontving. Hij bleef tien jaar under the radar werken, maar ontwikkelde voor afgelopen Paris Haute Couture Week zó'n steengoede collectie, dat dat niet langer mogelijk lijkt. Galliano is terug en zijn recente documentaire - waarin zijn verhaal rondom de rechtszaak wordt verteld vanuit zijn eigen perspectief - doet er nog een schepje bovenop.

Trial by media

In deze tijd is het gemakkelijker dan ooit om razendsnel conclusies te trekken en gecanceld te worden. Een oordeel is snel gevormd op basis van vaak (incomplete) online informatie en persoonlijke overtuigingen. Ieder is vrij om die de wereld in te slingeren middels een kritische video op TikTok of met een razendsnel statement op X. De voorbeelden waarbij iemand is veroordeeld door media en achteraf (deels) onschuldig blijkt, zijn talrijk. Hoe ver moeten we willen gaan met deze veroordelingen? Het blijkt een lastige vraag, want terug naar de tijd waarin - vaak mannelijke - beroemde publiekslievelingen hun gang konden gaan wat betreft machtsmisbruik, is allesbehalve wenselijk.

Of het dus terecht is dat een aantal mensen hun imago niet meer op orde krijgt, is zo simpel nog niet. Daarnaast hangt het af van overtreding die de persoon in kwestie heeft begaan. Of het bestempeld wordt als misdaad, zoals bij Jeffrey Epstein en Harvey Weinstein, of wordt afgedaan als een 'lichte overtreding' en bijbehorende boete. Galliano die zich dronken schandalig uitlaat bevindt zich niet op eenzelfde plek in het spectrum als Epstein en Weinstein - daar zullen de meeste mensen het over eens zijn.

Vergevingsgezindheid

De recente vieringen van onder andere bovengenoemde namen dragen niet bij aan een goede reputatie van de modewereld. Deze misstanden in de industrie vormen slechts een druppel op de gloeiende plaat - en dat geldt ook voor andere culturele sectoren, bleek de afgelopen jaren. Dichterbij huis werden Tom Egbers en Khalid Kasem door de media veroordeeld, maar als het goed is, gaan beide heren binnenkort weer aan de slag voor de NPO. Ook Marco Borsato - toch niet gecanceld om de minste beschuldigingen - duikt weer op op sociale media. Of het grote publiek ze hun daden écht kunnen vergeven en vergeten, is nog niet duidelijk. Je zou zeggen dat tijd heelt. Voor Galliano pakt de tijd inderdaad goed uit, maar ook hij krijgt dertien jaar na dato nog regelmatig kritiek om zijn uitspraken - reden genoeg voor een documentaire die zijn kant van het verhaal vertelt, moet een van zijn vertegenwoordigers hebben gedacht.

Naast dat veel creatieve industrieën lange tijd verziekt zijn of zijn geweest, staat wat mij betreft één zaak als een paal boven water: gedegen journalistiek onderzoek, inclusief hoor en wederhoor, blijkt zo gek nog niet. Ook in tijden als deze.