Rond de jaarwisseling namen velen hun werkleven onder de loep om te beseffen dat het misschien tijd is voor de volgende fase. Hoe vind je richting als het plaatje niet meer klopt bij je professionele doelen of persoonlijke waarden? Kun je zomaar de stekker eruit trekken, ook zonder back-up of plan B? In gesprek met drie vrouwen die leiderschap toonden door nee te zeggen tegen wat hen niet langer diende.

Marieke van Schaik (53), ex-algemeen directeur bij Het Nederlandse Rode Kruis

Vijf mooie jaren stond ze aan het roer van de organisatie die opkomt voor de kwetsbaarste mensen in de samenleving, de Nederlandse tak van het Rode Kruis. In januari 2023 kondigde Marieke van Schaik aan dat ze ging stoppen. On Sabbatical leave leest haar LinkedIn bio sinds september. Die stap was nodig nadat ze de organisatie door COVID heen had geloodst. ‘Werken bij het Rode Kruis is behoorlijk intensief,’ begint Van Schaik, ‘zeker in de periode dat ik directeur was: Corona, Oekraïne en andere crises. Ik wist dat je dat niet een hele lange tijd kunt volhouden. Op een gegeven moment voelde ik dat dat moment er voor mij aan zat te komen. Het is belangrijk om fit en fris in het werk te staan, dus ik heb de knoop vrij snel doorgehakt.’

Op begrip van collega’s kon ze rekenen, maar het is ook onrustig als een directeur weggaat. ‘Weggaan is altijd emotioneel. Ik heb een zeer intensieve tijd gehad bij het Rode Kruis en heel nauw samengewerkt met fijne collega’s. Het doet pijn om dat los te laten en je steeds te realiseren: ik doe dit nu voor het laatst.’ Na haar vertrek koos ze voor geborgenheid: op vakantie met het gezin, een rondreis langs vrienden in de Verenigde Staten. ‘Het is bijzonder om na zoveel intensieve jaren – ook voor het Rode Kruis had ik een drukke baan – even pas op de plaats te kunnen maken. Vergeleken met mijn vorige leven doe ik het nu rustig aan. Ik ben druk met klussen in huis en volg een opleiding tot mediator. Ik lees en sport veel. Mijn jongste zoon heeft in 2023 zijn middelbare school afgemaakt, dus ik ben ook begonnen aan een nieuwe levensfase. Het is fijn dat ik de tijd kan nemen om dat vorm te gaan geven.’

De beslissing om te stoppen was de juiste, oordeelt ze nu ze een jaar later terugblikt. ‘Ik zou elke vrouw aanraden in haar leven een rustperiode in te lassen als de persoonlijke situatie dat toelaat. We hebben de neiging om door te rennen op de manier die we kennen, maar het is belangrijk om steeds goed te kijken of je baan en je manier van leven nog bij je past en niet te aarzelen om dingen te veranderen, ook al is dat spannend en onzeker.’

Gritta Nottelman (51), ex-secretaris-directeur bij Waterschap AGV

Na dertien jaar besloot Gritta, Nottelman, voormalig secretaris-directeur bij Waterschap Amstel, Gooi en Vecht, voor de volgende fase. ‘Ik kon mezelf niet meer zijn’, vertelt ze aan Bazaar. ‘Al die jaren deed ik fluitend mijn werk en was ik vol initiatief, gericht op de toekomst. Nu voelde ik me beknot in mijn vrijheid. Ik liep vooral andermans fouten op te vangen en voelde me een verdediger van het verleden. Tot ik besefte dat ik daar zelf een keuze in te maken had.’ De aankondiging van haar vertrek viel haar zwaar. ‘Vooral je naaste collega’s inlichten is verdrietig. Het voelde alsof ik ze in de steek liet. Veel collega’s waren geschokt, maar begrip voerde de boventoon. De meest gebruikte aanduiding was dat het een “moedig” besluit was. En dat klopt. Als je in een toppositie zit, ben jij zelf degene die deze keuze moet maken. Ik wilde de regie in eigen hand nemen. En ja, dat vergt moed.’

Het proces van haar vertrek overkwam Nottelman als een rouwproces met verschillende fases. Van een groot aantal mensen nam ze één op één afscheid, ‘om langs al die gesprekken mijn vertrek te verwerken.’ Ze hield een plakboek bij met daarin het ontslag bericht, de vele complimenten, herinneringen tot de eerste schreden richting een nieuwe baan. ‘Het hielp mij om te reflecteren en om het verdriet relatief snel achter me te laten.’

Zelf kiezen om te vertrekken is niet zonder consequenties. Je kunt geen aanspraak maken op een uitkering en je krijgt geen transitievergoeding. Maar de arbeidsmarkt er gunstig voor. ‘Doordat ik het vertrekproces heel bewust heb doorgemaakt, heb ik de verwerking voor een groot deel achter de rug en voel ik me alweer krachtig genoeg om door te stomen. Er is een wereld voor me opengegaan en belangrijker nog: ik ben weer terug bij mezelf.’

Angela Bolt (46), oud-ondernemer

Met haar slow fashionmerk AWEAR wilde Angela Bolt het de bewuste consument makkelijker maken om mooie stukken te vinden. Het soort dat je voor altijd bewaart, omdat het tijdloos is en niet zomaar kapot gaat. Tot december 2023 was die diepgewortelde overtuiging voldoende om haar online en fysieke winkel te runnen. Toen trok ze toch de stekker eruit. ‘Ik heb er bewust de tijd voor genomen, omdat ik wist dat de beslissing na vier jaar investeren definitief zou zijn. Financieel ging het eindelijk goed, dus dat maakte het extra moeilijk om de knoop door te hakken. Ik heb alle opties als het ware in een trechter gegoten. De eindconclusie: het hebben van een winkel was nooit mijn droom of passie. Dan weet je het eigenlijk wel.’

Een zaak die je eigenhandig in leven hebt geblazen, stop je niet zo makkelijk onder de zoden. ‘Ik heb nog weken gewacht om het te communiceren, omdat ik nog steeds dacht: misschien denk ik er morgen anders over. Dat moment kwam niet. Ik was daarna wel een paar dagen van slag, maar ik kreeg ook meteen nieuwe energie en ruimte in mijn hoofd voor nieuwe ideeën. Van ondernemers in hetzelfde veld kreeg ik overwegend de reactie: wat een dappere beslissing! Zelf vind ik er zelf niet zoveel dappers aan. Als ondernemen je droom is, moet je ervoor gaan, maar als het dat toch niet is, of als het financieel niet meer gaat, is loslaten soms krachtiger dan doorgaan op een pad dat nergens toe leidt. Loslaten is zeker niet alleen verlies: het opent weer heel veel nieuwe deuren.’