Missers, fouten, faalverhalen: ze zijn nog steeds taboe. Laten we er open over zijn, zodat falen een minder negatieve lading krijgt. Dat is de boodschap van Kim Buitenhuis die er een boek over schreef: Vallen, opstaan en doorgaan. Door haar loopbaan als journalist sprak ze zo veel struggelaars, dat ze de rode draad begon te zien. Veertig fantastische faalverhalen gingen zorgvuldig in een bundel en warempel – ze zijn vooral van succesvolle vrouwelijke ondernemers.
Vrouwen hebben geen nothing box
De weg naar succes is vaak allesbehalve perfect. Bij de ander vinden we dat mooi, maar bij onszelf: ho maar. Liever leggen we de focus op onze imposante trackrecords, de mijlpalen, het schitterende eindresultaat. Een rampzalig idee als we ooit ons collectieve faaltrauma willen helen. Als we het al zo moeten noemen. ‘Je kan het falen noemen, fouten, leermomenten maar door dit boek heb ik echt geleerd om het zo te zien: soms gaat iets anders dan verwacht.’ Vooral vrouwen vinden dat moeilijk, maar waarom precies?
‘Ik sprak brain balance expert Charlotte Labee hierover. Vrouwen houden eerder een sterke emotionele herinnering over aan een negatieve gebeurtenis en piekeren meer over dingen die in het verleden zijn misgegaan. Dat schijnt te komen door de amygdala, het hersencentrum voor primitieve angst dat helpt om het emotionele geheugen te verwerken en op stressvolle situaties te reageren. Die wordt bij vrouwen makkelijker geactiveerd dan bij mannen, waardoor zij faalmomenten eerder herkennen en er langer door van slag zijn. Labee vertelde me ook dat mannen een nothing boxhebben en dus daadwerkelijk aan niks kunnen denken. Ik dacht meteen aan de momenten waarop ik mijn vriend zo zag kijken en vroeg: waar denk je aan? Niks, zei hij dan en ik dacht: dat kan toch niet? Maar dat kan dus wel.’
De druk die je jezelf oplegt
Met de erkenning vanuit de wetenschap dat vrouwen faaladvies nodig hebben, benaderde Buitenhuis allerlei soorten succesvolle vrouwen. Eén van de verhalen die de drukker gehaald heeft, is van street artist Judith de Leeuw. Ze is wereldwijd bekend door haar indrukwekkende muurschilderingen. Dat ging niet altijd even makkelijk, mede door haar faalangst. Want probeer maar eens een rechte lijn te trekken als er heel de dag nieuwsgierige ogen in je rug prikken. ‘Haar branche is keihard: als het jou niet lukt, dan gaan we door naar de volgende. Die druk werd haar verlamming. Ze werd letterlijk ziek van de faalangst en op de dagen dat werkte, kon ze niet eten, anders kwam alles er weer uit. Door toch te blijven oefenen, juist voor dat publiek, is ze door haar angst heen gegroeid.’
Dat een carrièreswitch dezelfde gevoelens kan opleveren, leren we van het verhaal Mariëlle Smit. Ze viel in de prijzen met haar eerste onderneming en dat leverde druk op voor bedrijf nummer twee, het inmiddels succesvolle Mama Deli. Ze dacht: wat als het mis gaat? Dan ben je ineens niet meer de gevierde ondernemer. De grap met verwachtingen van anderen is dat ze vaak niet zo concreet zijn als in ons eigen hoofd, zo ook bij Smit. ‘Voor de verpakking van haar nieuwe babyproduct had ze een geweldig full color ontwerp bedacht, maar als startend bedrijf moet je soms concessies doen. Toen kreeg ze dus te horen: dat ontwerp dat jij wil, dat gaat hem helaas niet worden. Maar consumenten vond de eerste uitvoering zoals die in de schappen lag harstikke mooi. Zij wisten niet beter. Het is dus vaak ook de druk die je jezelf oplegt.'
‘Ik ben alles voor niets aan het doen’
Dat doen we ook als we ons vergelijken met anderen. ‘In mijn boek wijd ik een hoofdstuk aan vergelijkingsdrift, met psycholoog Mariska Fissette. Tijdens het schrijven had ik steeds de angst dat ik online iets soortgelijks zou tegenkomen en zou denken: shit, het is niet meer nodig en ik ben alles voor niets aan het doen.’ Het antwoord van Fissette staat geschreven: het helpt om te beseffen dat je sowieso in een bepaalde bubbel leeft, ook online. We zien en volgen dus vaak voornamelijk de mensen die dezelfde dingen doen. Als ik goed in mijn vel zit, lukt het me om dit juist te zien als teken dat het dus wél nodig is.’ Je kunt ook een stap verder gaan, legt Buitenhuis uit en contact zoeken in de hoop elkaar te inspireren of wellicht zelfs een samenwerking op te zetten. Je werkt immers aan hetzelfde doel, dus niet denken vanuit een tekort. Je kunt elkaar verder helpen.
Vallen, opstaan en doorgaan stikt van de success stories met hobbels. Een bestsellerauteur met perfectionisme, een strateeg met spreekangst, een blunderende wellbeing expert. Maar faalangst steekt ook de kop op in hele triviale situaties, leerde Buitenhuis van productiviteitsexpert Ibtissam Kamal. ‘Zij vertelde me dat het een gevoel van onveiligheid kan geven als je het alledaagse niet op de rit krijgt. Als je de hele week achter de feiten aanloopt gaan dingen daadwerkelijk minder goed, want je zit niet lekker in de wedstrijd.’ Tip van Kamal is daarom om inzicht te krijgen in je agenda, door op te schrijven wat je allemaal doet, hoeveel tijd je daaraan besteedt en hoeveel geld het je oplevert. Dan zie je meteen hoeveel werk- en privéballen je in de lucht probeert te houden en of dat eigenlijk wel realistisch is.
Gevoelens van faalangst zijn normaal, dus #vierjefalen. ‘Het helpt om je angst bespreekbaar te maken. Wees open over jouw angst om een bepaald doel niet te halen. Eerst tegenover jezelf, zodat je onder ogen ziet waar je precies moeite mee hebt en dan aan een goede vriend. Blijf er niet alleen mee rondlopen. Zo creëer je latverlagers.’ Vervolgens kun je moedspieren gaan trainen door jezelf continu uit te dagen en kleine stapjes te zetten. Buitenhuis deed dat door haar luisterboek zelf in te spreken. ‘Het hoeft niet meteen perfect. Ik heb het nog nooit gedaan, maar ik ga het gewoon proberen.’
Wil jij in contact komen met like-minded vrouwen? Gevoed, geïnspireerd en geactiveerd worden middels Business Talks, netwerkborrels en een online community met eigen app? Word dan nu lid van de Harper's Bazaar Business Club.
