Tot vorig jaar konden bedrijven alles rondom kunstmatige intelligentie, ofwel AI, prima negeren. Dat was een sci-fi term – had weinig te maken met de echte (zaken)wereld, de nerds van Silicon Valley daargelaten. Met de komst van bot ChatGTP is dat plaatje 365 graden omgedraaid en moeten we nu gaan kijken naar de gevaren én mogelijkheden.

Botje voor alles

Je kunt ChatGTP elke vraag stellen die je maar wil en hij geeft begrijpelijke én (meestal) correcte antwoorden. Het werkt geweldig, omdat het systeem is gevoed met een belachelijke hoeveelheid data. Machine learning leert de bot om dat aan elkaar te rijmen tot menselijke taal. Die ‘taal’, GPT-3, is getraind op 45 terabyte aan gegevens en gebruikt 175 miljard variabelen om een voorspelling te maken.

Als je er even voor gaat zitten en echt probeert te doorgronden wat dat voor jou persoonlijk betekent, kan je werkdag er totaal anders uit gaan zien. De dag begint bijvoorbeeld met een AI-gegenereerde planning. Je voert wat brandende taken in en je gewenste lunchpauze, en ChatGTP maakt daar zo een getimed schemaatje van. E-mails beantwoorden gaat als een speer dankzij slimme commando’s à la ‘herschrijf voor Gen Z’ en ‘voeg slimme woorden toe’. Aj, vergeten voor te bereiden voor de 10 AM meeting. Geen zorgen, de bot haalt in een minuut de kern uit je spreadsheet. Om zelfverzekerd over te komen vraag je om een snelle tabel met key statistieken. Hoe zet je dat ook alweer netjes in Excel? ChatGTP geeft je de functies die je zo kan knippen-plakken. Warempel, straks kom je nog op tijd voor je zakenlunch.

Begrip voor AI

De chatbot werd vorig jaar als ‘testje’ de wereld ingegooid. Inmiddels is het aantal gebruikers gestegen tot 13 miljoen per dag, van nieuwsgierige aagjes tot tech-savvy experts die precies weten hoe de bot allemaal kan helpen om hun business vooruit te helpen.

De komst van de überbot is een mooie stap richting de acceptatie van AI in de maatschappij, vindt IT-expert Diane Janknegt. 'Ik ben blij dat ChatGTP zo'n hype is, omdat het ervoor zorgt dat dat het hele thema AI meer begrip krijgt. Deze tool is nu heel populair, maar Google heeft al lang hetzelfde op de achtergrond draaien en alle grote jongens zijn er eigenlijk wel mee bezig.'

Google onthulde dit jaar aan de New York Times dat er twintig AI-producten in de maak zijn voor 2023. AI was ook een groot topic tijdens de jaarlijkse bijenkomst van het World Economic Forum en IBM spotte een groeiende trend voor AI in bedrijven: 35 procent gebruikt het al en 42 procent investeert voor de toekomst. Kortom: niks geen aliens, dit is serious business.

Pac-Man

Je zou ChatGTP kunnen zien als een soort Pac-Man die heel veel data eet en daar zo lang mogelijk mee weg probeert te komen – tot het game over is. Perfect is het systeem namelijk nog niet. 'Er gaan nog een paar dingen heel erg mis', waarschuwt Janknegt. 'Als we AI echt professioneel willen gaan omarmen, moeten we zeker weten dat bots echt de waarheid zeggen. De trainingsdata komt nu grotendeels van het internet en natuurlijk staat daar een heleboel waanzin op. De meeste informatie is door witte mensen aangemaakt en een heel klein gedeelte door zwarte mensen. Er is ook zo’n bias vanuit religie; de islam is duidelijk minder vertegenwoordigd dan het christendom, en zo kan je nog wel even doorgaan.'

Als we AI willen laten werken, moeten we dus bewuster gaan bepalen welke informatie zo’n machientje wel en niet mag gebruiken voor zijn voorspellingen. Onderzoekers van Cornell University hebben al aangetoond dat je AI prima belangrijke zakelijke beslissingen kan laten maken, zolang je het programma traint op hele specifieke data van het bedrijf. Janknegt ziet die overtuiging ook groeien vanuit de educatieve sector.

Die nodige poespas om ChatGTP heen schept ook weer nieuwe banen. 'Dat er allerlei verschillende businessmodellen van afgeleid gaan worden is een open deur', begint Janknegt. 'Straks worden hele generaties opgevoed met AI en die hebben andere manieren van lesgeven nodig. Daar komt straks een hele industrie omheen die gedreven is door creatievelingen.'

Verbeeldingsloze bot

Dat AI de rollen op werk gaat veranderen mag duidelijk zijn, maar ‘vervangen’ is een brug te ver. Janknegt: 'Neem politieke sensitiviteit en hoe dat geïnterpreteerd zou kunnen worden. Zoiets kan technologie nog lang niet vatten.'

Het gemis aan menselijkheid van bots gaat ook op voor minder beladen onderwerp. ChatGTP is geen social butterfly zoals je beste vriend – eerder een vage kennis die alles platslaat, een stukje empathie mist en nogal betweterig uit de hoek kan komen. Vragen die ethisch tricky zijn wil de bot niet beantwoorden, gedichtjes worden al gauw corny, en teksten missen een dosis humor en verbeeldingskracht. De sterkste bedrijven worden nog altijd gebouwd op mensen (werknemers) die andere mensen (klanten) begrijpen. Wat dat betreft blijft AI toch een beetje een alien.