Toen de pandemie begin 2020 uitbrak, wist ontwerper Tess van Zalinge het zeker: dit was hét moment om drie maanden financieel huiswerk te gaan maken. 'Ik vond het altijd moeilijk om over geld te praten', vertelt ze. 'In het verleden hing ik nog wel 's na een onderhandeling de telefoon op, en dacht ik: shit, is dit nou inclusief of éxclusief btw?'

De ontwerper, die Amsterdam Fashion Week dit jaar opent, besloot een online training bij Circl te volgen. 'Over duurzame marketing, maar ook over duurzame financiële groei. Een coach heeft mijn business helemaal binnenstebuiten gekeerd, en toen één tip in mijn hoofd geramd: kóóp tijd. Niet meteen 'ja' roepen op een financieel voorstel, maar zeggen dat je eerst nog over na wil denken. En dan terug mailen, niet bellen. Zo voorkom je dat je in de heat of the moment te meegaand bent.'

Geld verdienen in de mode

Creatieve banen in de mode – van fotografen tot ontwerpers – zijn behoorlijk begeerd, maar komen niet zonder kosten. Je hebt er vaak dure apparatuur voor nodig, stoffen of andere materialen, helpende handen, een werkruimte. Dat financiële plaatje kan niet alleen overweldigend zijn, maar ook ontmoedigen.

Max Zara Sterck, die dit jaar haar debuut op Amsterdam Fashion Week maakt, kan daarover meepraten. De ontwerper – die eerder bij La Perla, J.W. Anderson en Alexander McQueen werkte – kon uiteindelijk van start door een lening. 'Mijn opa zei altijd: houd continu overzicht over wat er binnenkomt en naar buitengaat. Misschien ziet het overzicht er niet uit zoals jij wil, maar je moet het wel wéten. Dat heb ik vanaf die start in mijn achterhoofd gehouden.'

Tess van Zalinge startte haar label als duurzame 'springplankontwerper', waardoor het Nederlandse fondsensysteem haar de eerste drie jaar ondersteunde. Toen ze daarna in een professionaliseringsfase kwam, ontstond er een turning point. 'Ik was geen nieuwkomer meer, dus toen werd het pittig. Ben je bewust van de fases waar je doorheen gaat met je bedrijf, zou ik tegen ontwerpers in de dop willen zeggen. Dat je daar allerlei workshops over kunt volgen, had ik wel eerder willen weten.'

En, niet onbelangrijk, zorg onderweg goed voor jezelf: 'In 2018 heb ik een hond aangeschaft. Ik verzorg hem goed, maar hij verzorgt mij ook goed. Hij legt me een ritme op, en ik moet wel naar buiten.'

Creatief en commercieel

Voor veel ontwerpers kan het lastig zijn om de balans tussen artistieke vrijheid en commerciële keuzes te bepalen. Hoe houd je je bedrijf levensvatbaar, maar lever je tegelijkertijd niet in op wie je bent? Zo focust Max Zara Sterck zich met haar collecties op de bewegingen van het menselijk lichaam, en maakt ze 'best gecompliceerde vormen en draperieën'. 'Voor mij was de vraag: hoe maak ik een stuk dat ook goed kan verkopen? Commerciële vraagstukken hadden vooral te maken met draagbaarheid en afwerking.'

Van Zalinge doet het op eigen kracht, zonder investeerders, maar moet wel vaak creatief zijn met wat ze heeft. Bovendien heeft ze de focus wat verschoven: ze richt zich niet meer uitsluitend op één couturecollectie per jaar ('leuk, maar dat kost alleen maar geld'), maar ook op creatieve samenwerkingen. Met Love Stories, bijvoorbeeld, waarvoor ze een lingeriecollectie van upcycled trouwjurken maakte.

Binnen commerciëlere samenwerkingen vraagt de ontwerper zich altijd af: hoe kan ik het zo draaien dat het binnen mijn visie past? Als het dan tóch niet past, is ze 'heel koppig', en zegt ze nee. Dat is niet altijd makkelijk, maar daardoor heeft ze nog nooit creatieve belemmering ervaren: 'Tuurlijk blijft het wel een uitdaging, omdat ik bijvoorbeeld de Fair Practice Code hanteer. Maar ik kies bewust voor bedrijven die op zoek zijn naar een injectie van mijn hand, op creatief of duurzaam vlak.'

Zelf aan het roer blijven

Max Zara Sterck heeft een soortgelijke tip: blijf dicht bij jezelf. 'Vraag je continu af: is dit daadwerkelijk wat ik wil, of wat ik denk dat ik moet doen?' Zo verhuisde ze een tijdje terug weer van Londen naar Nederland, omdat ze hier letterlijk en figuurlijk meer ruimte ervaarde. 'Uit de chaos en drukte, in een grotere studio. Het voelde veiliger voor me, en daardoor werd ik ook creatiever.'

Check daarom regelmatig bij jezelf in, en denk buiten de gevestigde kaders, benadrukt ze. 'Je kunt ook een business runnen zonder seizoensgebonden collecties, binnen de mode zijn heel veel vormen mogelijk.' Van Zalinge: 'Ook ik ben mijn label begonnen vanuit mezelf, niet vanuit een commercieel oogpunt. Je hoeft niet álles aan te pakken, het is goed als beslissingen vanuit jouw unieke oogpunt blijven varen.'

Een beslissing die heel goed bij Van Zalinge past: een verhuurservice, en het organiseren van tupperware parties, waar haar vaste klantenkring te gast is. Zo kunnen ze de couturecollectie passen en kopen ('één groot verkleedpartijtje'), en behoudt de ontwerper het menselijke contact waar ze zo van houdt. Zelfs haar Instagram update ze zelf: ze gelooft in die authenticiteit. 'Toch ben ik geen voorstander van never change a winning team. Zelfs als je iets hebt gedaan wat succesvol is, zijn er altijd punten die anders kunnen – duurzamer, gezonder.'

Amsterdam Fashion Week 2023: een sneak peak

Max Zara Sterck staat dit jaar voor het eerst op Amsterdam Fashion Week met een liveshow. 'De presentatie zal gaan over contrasten, in hoe het positieve en negatieve naast elkaar bestaan. Het is tof dat ruimte nu onderdeel is van het creatieve proces, choreografie vind ik interessant. Ik hoop een vuurtje aan te steken onder de mensen.'

Van Zalinge opent de modeweek, bovenop het dak van Depot Boijmans van Beuningen in Rotterdam. 'Tricky met het Nederlandse weer, maar daar kunnen Hollanders zich vast wel tegen wapenen. Het is zo'n vette plek: met spiegels, natuur. Dat past bij mij, omdat ik zo bezig ben met duurzaamheid. Het is zes jaar geleden dat ik op Amsterdam Fashion Week heb gestaan, en ik hoop stiekem dat men trots op me is. Omdat ik in de tussentijd wel degelijk stappen heb gezet.'