Een woord van drie letters met een onvoorstelbaar grote impact: nee. De een is beter in 'nee' zeggen dan de ander, en met name vrouwen hebben er moeite mee op de werkvloer. Dankzij onderstaande tips maak je korte metten met chronisch people pleasing-gedrag en zet je jezelf weer op de eerste plek.
Zó benut je jouw 'unhidden potential', aldus psycholoog Adam Grant >
Nee zeggen zonder schuldgevoel
Nee - één van de eerste dingen die je veelvuldig in de mond neemt als peuter, maar niet voor wordt geloond in het volwassen leven. Hoe kan het toch dat we met de jaren verleren om 'nee' te zeggen als we iets écht niet willen? De angst om afgeschilderd te worden als negative Nancy speelt ongetwijfeld een rol, en niemand wil de nay-sayer van het team zijn. De gevolgen liegen er echter niet om: wie structureel over diens eigen grenzen gaat, vergroot de kans op overspannen gevoelens en zelfs een burn-out.
Moeite hebben met 'nee' zeggen op de werkvloer is overigens iets waar vooral vrouwen moeite mee hebben, wijst onderzoek uit. Dat heeft met name te maken met persoonlijkheidstrekken en gewenste uitkomst, waar vrouwen zich over het algemeen drukker om maken dan hun mannelijke collega's.
Vaker nee zeggen op de werkvloer: zo doe je dat
Ben je inmiddels tot de conclusie gekomen dat je vaker 'nee' wil leren zeggen, dan zijn er tal van redenen om dat te doen - het is namelijk letterlijk gezond. Karim Benammar, filosoof en leraar bij School of Life is gespecialiseerd op het gebied van menselijke denkprocessen. Jarenlang durfde hij geen taken van collega's af te wijzen, totdat hij ermee ging oefenen. Het lukte niet zonder horten of storen, maar uiteindelijk bracht het hem veel. In een interview benadrukt hij dat het belangrijk is om voet bij stuk te houden: 'Het gaat erom dat je de verleiding weerstaat om alsmaar meer energie in het systeem te pompen om problemen op te lossen.' Zó pak je dat aan.
Onderzoek waarom je vaak 'ja' zegt
Voordat je daartoe in staat bent, is het belangrijk om je toezeggingen onder de loep te nemen. Waar antwoord je altijd een volmondige 'ja' op? Zijn dat taken die er écht toe doen of waar jij baat bij hebt? Houd een week bij op welke verzoeken je toezegt en hoe je je daarbij voelt of wat het teweegbrengt (zoals extra werkdruk en overuren).
Neem de motieven voor het 'ja' zeggen vervolgens onder de loep; wil je aardig gevonden, durf je iemands gezag niet te ondermijnen, of wil je anderen ontzien ten koste van jezelf? Wellicht geeft het pleasen van anderen een veilig gevoel, en is het iets dat je vanuit je jeugd hebt meegekregen. In dat geval kan het een optie zijn om een therapeut of gecertificeerd coach in te schakelen, of om het te benoemen op het moment dat iemand je een gunst vraagt.
Altijd maar zaken voor anderen oplossen hangt vaak samen met een gevreesde uitkomst wanneer je een verzoek afwijst. Stel jezelf daarom de vraag: wat is het ergste dat kan gebeuren als ik 'nee' zeg? Als het antwoord vooral draait om het teleurstellen van anderen of het gevoel er niet bij te horen, dan is de kans groot dat je vaak instemt uit angstgevoelens in plaats van praktische redenen. Is dat het geval, pas dan vooral ook de volgende stappen toe en zoek hulp als je denkt dat je er zelf niet uitkomt.
Neem de tijd
Bovengenoemd onderzoek toont aan dat wanneer vrouwen extra tijd krijgen om na te denken over een 'ja' of 'nee' op een verzoek van hun manager, vaker nee antwoorden. In ht geval van dit onderzoek leidde dat tot meer strategische keuzes die de individuen succesvoller maakten in hun werk. Die uitkomst is echter één kant van de medaille; belangrijker is het bijbehorende werk- en levensplezier dat ermee gepaard gaat.
Wees kort en bondig
De verleiding is groot om met een uitgebreide uitleg te komen voor je 'nee'. Het is beter om te kiezen voor een relational no: een manier van 'nee' zeggen waarbij je de onderlinge relatie benadrukt. Een studie uit 2008 wijst uit dat deze strategie vaak van pas komt: volgens de 'I-We-methodiek' versterk je je antwoord door te benadrukken wat voor voordelen de uitkomst heeft voor anderen, zoals een duidelijkere strategie, doelgefocust werken of zelfs een salarisverhoging die leidt tot grotere werktevredenheid en meer inzet voor het bedrijf. Hierbij hoef je niet eindeloos uit te wijden, maar ga je recht op je doel af.
Een belangrijke kwestie
Door vaker nee te zeggen, heb je minder frequent last van spijtgevoelens, weet psycholoog Kelly Weekers. In een eerder gesprek vertelde ze dat mensen op hun sterfbed over het algemeen vaak spijt hebben van de grote hoeveelheid tijd die ze aan werk hebben besteed. En dat is reden genoeg om de kunst van het 'nee' zeggen onder de knie te krijgen.
