Op bovenstaande foto is het nogal wiedes: links is een art nouveau-deur, rechts is een art deco-deur. Maar soms is het niet nogal wiedes en zijn de scheidingslijnen maar vaag. En dan beginnen beide ook nog 'ns met art. Ingewikkeld, ingewikkeld.
Omdat het dus wel degelijk twee verschillende uitingen zijn, en opdat we ze nooit meer met elkaar verwarren willen, hebben we een korte who's who samengesteld. Na het lezen van dit stuk ben je absoluut geen expert, maar kun je de twee wel makkelijk uit elkaar houden - en dus indruk maken op verjaardagspartijen.
Art nouveau
Art nouveau (of in 't Duits: jugendstil) mag het spits afbijten, want die was er sowieso eerder. Tussen 1890 en 1910 was deze kunststroming, een reactie op populaire en klassiekere stijlen als neoclassicisme, hartstikke aan de hand. Art nouveau wilde vernieuwen en vernieuwend zijn. De kunstenaars die de stroming aanhingen wilden een nieuw vocabulaire ontwikkelen dat paste in een moderner wordende wereld.
Kenmerken van dat vocabulaire:
- De natuur was een grote inspiratiebron, en dan met name de levenslust ervan (en niet haar fijngevoeligheid).
- En dus zie je binnen art nouveau een boel zwierige toeters en bellen.
- Je zou art nouveau zwoel kunnen noemen.
- Kijk maar 'ns naar de vrouwen die op z'n art nouveaus worden afgebeeld (schandalig indertijd).
- Art nouveau-ers pur sang waren (om er maar een paar te noemen): architecten Antoni Gaudi en Josef Hoffmann, en meubelmaker Carlo Bugatti.
- Alfons Mucha is trouwens ook een grote naam (google die maar 'ns).
- Vrouwen speelden dus een voorname rol binnen art nouveau. Sterren als Sarah Bernhard, Loie Fuller en Jane Avril waren voor veel kunstenaars muzen.
In beeld ziet art nouveau er ongeveer zo uit:
Art deco
Goed. Art deco dan. Rond 1910 begon team art deco dat van art nouveau te verslaan. In veel opzichten waren deco en nouveau elkaars tegenpolen. Art deco laat zich het best uittekenen in geometrische vormen, exotische printjes geïnspireerd op verre oorden als China, Afrika en Meso-Amerika, en dure materialen (een boel ivoor - foei! - en goud). In Frankrijk stonden luxe en exclusiviteit in het middelpunt van art deco. In Amerika was de stroming juist veel democratischer, een viering van nieuwe vormen. Op beide continenten werd De Mens op een idealistische en gestileerde manier afgebeeld.
Typische kenmerken art deco:
- Een rijk kleurenpalet.
- Geometrische vormen.
- Strakke(re) lijnen.
- Dat neemt niet weg dat er een heleboel toeters en bellen op en aan art deco-werken mochten en konden.
- Het was dikke mik met technologie (art nouveau was, hoe nouveau ook, traditioneler).
- Art deco ademde luxe, maar was toegankelijker dan art nouveau.
- Art deco-kunstenaars mochten zich graag laten inspireren door Chinees lijstwerk, Afrikaanse textielpatronen en Meso-Amerikaanse architectuur (google trappiramide maar 'ns).
- Er werd een nieuwe beeldtaal gecreëerd die fris en modern was.
Afijn. In beeld ziet art deco er ongeveer zo uit:
