Ik heb al eens eerder een lans gebroken voor zoet. Niet voor chocoladerepen of stroopwafels - die behoeven ook doorgaans weinig propaganda, maar voor zoete wijn. Destijds sprong ik op de bres voor port: hartverwarmende, versterkte Portugese rode wijn die het goed doet bij knisperende haardvuren na stormachtige strandwandelingen. De warme chocolademelk onder de wijnen als het ware. Maar nu ga ik nog een stap verder. Pushing it, really: zoete witte wijn. Kalm blijven nu, voor je uitspraken doet waar je spijt van krijgt. Straks zit ook jíj aan de zoete witte wijn en daar zul je me nog dankbaar voor zijn ook. Want, aan een goede zoete witte wijn kunnen maar weinig droogkloten tippen.
'Goed' betekent bij zoete wijnen, méér nog dan bij andere wijnen: in balans. In wijn zitten suikers en zuren, en die twee moeten aan elkaar gewaagd zijn. Een zoete wijn waarin geen zuren weerwoord bieden, wordt laf mierzoet vruchtenvocht. Maar wijn waarin veel suikers én veel zuren zitten, wordt opeens verrekte spannend. Schenk je die wijnen lekker koel, dan worden ze ook nog supersappig. Denk aan het laatste sabbelstukje van een raketje. Of een precies rijp stuk ananas uit de koelkast. Loopt het water je al in de mond?
De ene zoete witte wijn is de andere niet, er zijn uiteraard verschillende kwaliteitsniveaus en stijlen. De beroemdste zoete witten zijn die uit Sauternes (uit de Graves-regio van Bordeaux). Chateau d'Yquem is daarvan het meest legendarische wijnhuis, met een evenzo legendarische prijsstelling. Het zijn fluweelzachte gouden wijnen, die langer dan een eeuw bewaard kunnen blijven bovendien; het hoge suikergehalte beschermt de wijn tegen bederf, de hoge zuurgraad houdt de wijn fris. Maar mocht je toevallig ooit een glas d'Yquem binnen handbereik hebben, dan is mijn advies om geen moment te wachten en het direct te consumeren, dát pakken ze je niet meer af. Zou leuk zijn als er dan ook nog een bordje foie gras of schimmelkaas rondzwerft trouwens.
Kom je in de winkel een fles Sauternes tegen die wat vriendelijker geprijsd is, check dan even of het er wel een is met 'pourriture noble', oftewel edele rotting. Zonder die schimmel smaakt een Sauternes toch een stuk minder interessant. Ook de fameuze Hongaarse Tokaji-wijnen danken hun zoete complexiteit aan die edelrot. Geweldig spul trouwens, vol honing- en perzikpracht, dat je echt een keer geprobeerd moet hebben. Bij een nagerecht bijvoorbeeld, want van dit soort zoete wijnen drink je gewoonlijk maar één glas. Het is heftig. Ook omdat er toch wel 13 suikerklontjes in je glaasje zitten.
Wie niet louter wil sippen, maar goed wit zoet zoekt om een beetje van door te drinken, komt vanzelf uit in Duitsland. Ja, 'zoete Duitse witte wijn' klinkt eng, maar smaakt fabelhaft. Kies eens een Spätlese of Auslese van lang doorgerijpte druiven uit de Moezel. De zoet-zuurbalans van de Rieslings daar is ongeëvenaard. Ook Rheinhessen, dat lang bekend stond om zijn goedkope zoete bulkwijnen, is veelbelovend. En helemaal nu de Duitse wijn-avantgarde uit die regio's zich gestort heeft op een revival van de 'Kabinett'; lichte, frisse wijn met een laag alcoholgehalte en wat meer suikers. De 'Kabinett Club' noemen ze zichzelf. Daar sluit je je maar al te graag bij aan.
Zoet? Duits? Jawohl. En ook ontzettend lekker, verfrissend zuur en fijn mineraal.
A.J. Adam, Hofberg Riesling Kabinett 2013, €14,95 bij rieslinghuis.nl
Dit artikel verscheen eerder in Harper's Bazaar.
