Catherine the Great was helemaal niet zo Great

Catharina II Aleksejevna, ofwel: Catharina de Grote - ofwel Catherine the Great, in 't Engels - was van 1762 tot 1796 tsarina van Rusland (da's de langste regeerperiode van alle vrouwelijke Russische leiders ooit). En boy, ging dat even niet over rozen. Om maar eens te beginnen was ze helemaal niet Russisch: Catharina werd, in 1729, als Sophie von Anhalt-Zerbst geboren, in het Duitse Stettin.

We schrijven 1744 als Elisabeth Petrovna, toen tsarina van Rusland, Sophie naar voren schuift als huwelijkskandidaat voor de Russische troonopvolger en tamelijk labiele Peter III. Moest ze zich wel bekeren tot het Russisch-orthodoxe geloof en haar naam in Catharina veranderen (of Ekaterina Alekseyevna). Goed, dat was dus allerminst een succes. Deze Peter zat nog geen half jaar op de troon of Catharina had met legerofficier en vrijer Grigory Orlov een plannetje beklonken 'm ervan te stoten.

Dat lukte - met gemak, kunnen we wel zeggen. Peter III werd later gearresteerd en vermoord, opdat Catharina verzekerd was van haar positie. Je zou maar heel graag op een troon willen zitten in 't leven. En je zou maar graag aan landjepik doen (Catherina bleek een getalenteerd militair bevelhebster, die tijdens haar regeren behoorlijk wat land heeft veroverd). En je zou maar graag affaires hebben...

Ja, Catherina (een gezellige dikkerd, trouwens) had een leven tjokvol schandalen, misschien leidde ze zelfs wel het schandaligste leven ooít. Maar, eerlijkheid gebiedt ons te zeggen: ze was niet alleen maar dood en verderf - ze was bijvoorbeeld ook degene die het Hermitage Museum introduceerde en ideeën uitwisselde met Franse filosoof Voltaire. Maar daarover een andere keer meer. Schandalen, willen we.

Catherina's oudste zoon (en dus erfgenaam) was naar het zich liet aanzien buitenechtelijk

Dat zat (ongeveer) zo: Catherina en Peter hadden het niet echt gezellig met z'n twee. In bed wilde het ook al niet vlotten. Toen er na een jaar of acht nog steeds geen troonopvolger in zicht was, begonnen de mensen zich af te vragen of Peter misschien niet onvruchtbaar was. Catherina was het beu en zocht haar plezier elders. Bij Russische legerofficier Sergei Saltykov, amongst others. Toen ze in 1754 zoon Paul baarde, deden de dorpspomp en tamtam hun werk en lispelde het gros dat dit kind zomaar eens niet van Peter zou kunnen zijn. (Joh.) Catherina gaf in haar memoires trouwens gewoon gehoor aan dit gerucht.

Catherina liet haar man vermoorden

Naar het schijnt. Naar het schíjnt. Hoewel het nooit is bewezen dat ze opdracht heeft gegeven Peter een kopje kleiner te laten maken, is-ie wel, o toeval, vlàk nadat Catherine tot haar grote verrukking was uitgeroepen tot alleenheerser, vermoord door, o toeval, de broer van Catherines lover Gregory. Maar oordeel natuurlijk vooral zelf. De aanname alleen al wierp in ieder geval een lijkkleed over haar regeerperiode.

Catherina sloeg meer dan een dozijn opstanden neer

Maar, neergeslagen of niet: volgens mij was er een dot mensen niet zo blij met Catherina...

Catherina had dus een drukbevolkt liefdesleven

Maar, en dat is dan wel weer keurig van d'r: ze behandelde elke lover én oud-lover met een heleboel respect. Als een affaire op was, zorgde ze altijd voor een vreedzaam eind (zou ze zich schuldig voelen omdat ze dan toch haar Peter III het hoekje om heeft laten gaan?). Ze schonk haar (ex-)vrijers voorname titels, stukken land, paleizen en zelfs mensen - er was een bofkont die meer dan duizend slaven toebedeeld kreeg en Stanislaw Poniatowski (met wie de tsarina een kind kreeg) schopte het met Catherina's hulp toch maar mooi tot koning van Polen. Dat ze hem er kort daarna ook weer vanaf stootte, laten we voor 't gemak maar even achterwege.