De favoriete adressen van Ernest Hemingway in Parijs, zoals opgetekend in zijn bejubelde A Moveable Feast.
Komt-ie:
Neem je beduimelde A Moveable Feast mee en volg Hemingway door het Parijs van de jaren twintig. Een route langs boekenstalletjes, bars, een picknickplek en een pissoir: exclusief door Bazaar samengesteld.
We schrijven november 1956. Hotel Ritz calling. Of Ernest Hemingway – inmiddels gevestigd op Cuba – zijn twee hutkoffers wil ophalen die hij er in 1928 heeft achtergelaten. Mais, bien sûr. Eenmaal terug bij de rechtmatige eigenaar blijkt er in een van de koffers een bulkje vergeten aantekeningen te zitten, schrijfsels van Hemingway tijdens zijn eerste jaren in Parijs. In de zomer van 1959 begint hij aan The Paris Sketches (dat later als A Moveable Feast de schappen uit zou vliegen), waarin zich het luisterrijke Parijs van de jaren twintig ontvouwt.
1. La Maison de Verlaine
Franse dichter Paul Verlaine ging er in 1896 het hoekje om, Ernest Hemingway huurde er – jaren later – op de bovenste verdieping een werkkamer die fraaie vergezichten bood over Parijs. Destijds huisde op nummer 39 van Rue Descartes een hotel, nu vind je er restaurant La Maison de Verlaine, waar het typisch Frans dineren is.
> lamaisondeverlaine.com
2. La Mouffe
'That wonderful narrow crowded market street,' zei Hemingway over de marktstraat Rue Mouffetard. Deze kasseiweg – door Parijzenaars liefkozend La Mouffe gedoopt – staat al sinds jaar en dag te boek als de meest pittoreske van Parijs. En terecht. Het is er goed op en neer slenteren (faites attention voor de enkelzwikkende kasseien), en voor wie de Franse keuken een warm hart toedraagt: hier koopt Parijs haar verse etenswaar. Omdat La Mouffe zich tegen heuvel Montagne Sainte-Geneviève vlijt, is het alsof je een oud Frans dorpje binnenstapt.
> Rue Mouffetard, 75005 Parijs
3. Hemingways eerste
Nu we toch in de buurt zijn: bij La Mouffe om de hoek vind je Rue du Cardinal Lemoine. Op nummer 74 begon Hemingway, samen met zijn eerste vrouw Hadley Richardson, begin jaren twintig zijn Parijse avontuur. Tegen een decor van naoorlogse armoede en koud winterweer bleek dat avontuur bepaald geen sprookje, maar niets wist het enthousiasme van de twee pasgetrouwden te beteugelen. Vandaag de dag geldt 74 Rue du Cardinal Lemoine als een bedevaartsoord voor Hemingway-apostelen. Voor een slordige twaalfhonderd euro per week huur je in datzelfde pand een appartement.
4. A Good Café
Door Hemingway 'een goed café' bevonden – waar hij graag kwam om te schrijven, en waar hij oesters en witte wijn bestelde als een verhaal was afgetikt. Voor wie wilde uitvissen welk van de cafés op Place Saint-Michel nu het café is waar Hemingway zijn witte wijn dronk: verloren moeite. Hoewel hoofdstuk één van zijn Moveable Feast een onversneden lofzang was op het café (getuige de titel 'A Good Café on the Place St.-Michel'), bleven naam en locatie in mysterie gehuld.
> Place Saint-Michel, 75005 Parijs
5. Shakespeare & Company
Ten tijde van Hemingways schrijven bevindt de vermaarde boekenwinkel/bibliotheek/ itgeverij Shakespeare & Company zich nog op 12 Rue l'Odéon en staat de goedlachse Sylvia Beach aan het roer. Ze liet Hemingway in zijn armetierige periode betalen at his convenience en leende 'm zoveel boeken als hij wenste. Hemingway: 'No one that I ever knew was nicer to me.' Andere klanten waren F. Scott Fitzgerald, Ezra Pound, Gertrude Stein en James Joyce. Hoewel niet de originele boekenwinkel (die sloot al in 1941), is Shakespeare & Company op 37 Rue de la Bûcherie degene met glansrollen in Midnight in Paris en Before Sunset.
> shakespeareandcompany.com
6. La Tour d'Argent
Langs de Seine, ter hoogte van Île Saint-Louis (niet ver van de Nôtre Dame), tref je restaurant La Tour d'Argent. Nu ging het Hemingway destijds niet om het eten dat ze er serveerden, maar om de Engelstalige boeken die de eigenaresse er verkocht. Die had niet zo'n hoge pet op van Engelse schrijvers – tot Hemingways grote genoegen: voor een schijntje kocht hij er topliteratuur. Van Quai de la Tournelle tot aan Quai Voltaire vind je een keur aan boekenstalletjes waar Hemingway graag kwam.
> latourdargent.com
7. Plâce du Vert-Galant
Het parkje, 'with fine chestnut trees', aan het uiteinde van Île de la Cité, onder Pont Neuf, bij het beeld van Henri Quatre. Daar waar Hemingway bij goed weer graag neerstreek met een fles wijn, een stuk brood en een nieuw boek: prima plan.
> Saint-Germain-l'Auxerrois, 75001 Parijs
8. Hippodrome d'Auteuil
Aan de rand van Bois de Boulogne vind je renbaan Hippodrome d'Auteuil. Hemingway kwam er regelmatig met vrouw Richardson een wedje leggen. Paard Chèvre d'Or was favoriet – tot hij op een slechte dag vlak voor de finish struikelde en viel. Auteuil is nog steeds open voor publiek.
> france-galop.com
9. Le Comptoir des Saints Pères
(voorheen Michaud)
Na een winstgevende dag in Hippodrome d'Auteuil prikte de schrijver een vorkje in het gepeperde – en destijds reuze hippe – restaurantMichaud. Wanneer winstgevende dagen uitbleven, mocht Hemingway er graag de Ierse topschrijver James Joyce en zijn familie observeren, die, tot Hemingways grote verrukking, keurig Italiaans met elkaar spraken. Ook gebeurd in Michaud: op een goede avond wierp Scott Fitzgerald op dat hij zich zorgen maakte over de grootte van zijn sergeant-majoor. Hemingway, praktisch als altijd, voerde Fitzgerald naar de heren voor een beschouwing. Er bleek weinig aan de hand, aldus Hemingway. Vandaag de dag is Michaud verleden tijd en huist er op 29 rue des Saints-Pères de nauwelijks noemenswaardige tent Le Comptoir des Saints Pères. Maar het loont er even een pissoirstop te houden.
> 29 Rue des Saints-Pères, 75006 Parijs
10. Musée du Luxembourg
Aan de rand van stadspark Jardin du Luxembourg vind je Musée du Luxembourg (oriëntatietechnisch: 6e arrondissement, nabij Sorbonne). Hemingway kwam er vaak in geval van geldgebrek – want: gratis, en: Cézanne. En bij voorkeur op de lege maag. 'All the paintings were sharper and clearer and more beautiful if you were belly-empty, hollow-hungry,' aldus Hemingway. Hij begreep kunst beter met een rommelende maag: 'I learned to understand Cézanne much better and to see truly how he made landscapes when I was hungry.'
> museeduluxembourg.fr
11. Brasserie Lipp
Georges Pompidou kwam er, François Mitterand kwam er, Yves Saint Laurent kwam er: Brasserie Lipp, in bedrijf sinds 1880. Daar waar Hemingway na een van zijn museumbezoeken een liter bier (un distingué) dronk en zijn honger stilde met pommes à l'huile. Naar Lipp ga je voor wijn (of champagne), bier, koffie en goed gezelschap. En om eenvoudige gerechten uit de Elzas eens een kans te geven. Aan de overkant vind je het beroemde Café de Flore, waar Hemingway regelmatig in de pen klom.
> 151 Boulevard Saint-Germain, 75006 Parijs
12. Closerie des Lilas
Closerie des Lilas: Hemingways favoriet onder de Parijse cafés. Handig, want om de hoek bij zijn nieuwe woning op 113 Rue Nôtre Dame des Champs. Geliefd vanwege de roemruchte klandizie (een Ford Madox Ford, een Ezra Pound) en vanwege het patente uitzicht op het standbeeld van Marshal Ney.
> closeriedeslilas.fr
13. Le Dôme
In dezelfde straat: Le Dôme, waar Hemingway in 1923 handjes schudde met schilder Jules Pascin. Hij schreef er een hoofdstuk over, With Pascin At the Dôme: 'Pascin was a very good painter and he was drunk; steady, purposefully drunk and making good sense.' Stamgasten werden er Dômiers genoemd – waartoe ook types als Henri Cartier-Bresson, Paul Gauguin, Man Ray en Pablo Picasso behoorden. Het Boheemse restaurant was ooit uitvalsbasis voor arme, beginnende kunstenaars, nu is het een gerenommeerd visrestaurant met Michelinster.
> 108 Boulevard du Montparnasse, 75014 Parijs
14. Auberge de Venise
(voorheen Dingo Bar)
We schrijven april, 1925. Plaats van handelen: Dingo Bar, Parijs. Het is de eerste keer dat Hemingway Scott Fitzgerald ontmoet, die net zijn The Great Gatsby heeft uitgebracht. Over die eerste kennismaking: 'Scott was a man then who looked like a boy with a face between handsome and pretty,' bemerkt Hemingway. 10 rue Delambre is momenteel het adres waar Italiaans restaurant Auberge de Venise zich bevindt.
> aubergedevenise.fr
15. Bar Hemingway
Hotel Ritz: Hemingway zou de bar van het hotel, waar hij regelmatig met Fitzgerald zat, hebben bevrijd van de Duitsers. In ieder geval was hij er een graag geziene gast – getuige de naam: Bar Hemingway. Naar het schijnt hervond Hemingway er in '56 een paar van zijn koffers, waarvan een met aantekeningen voor A Moveable Feast – oh, you coincidence, you. Voor wie van cocktails houdt: vandaag de dag staat bekroond cocktailmaker Colin Field achter de Hemingway Bar.
> ritzparis.com
