We lijken er zo'n beetje allemaal last van te hebben, en anders worden we er wel middels onderzoeken en nieuwsberichten mee om de oren geslagen: stress. Een verschijnsel dat je doen en laten nogal niet beïnvloedt. Een verschijnsel dat met wortel en tak moet worden uitgeroeid.

Maar ja, succes daarmee...

Uitroeien wordt wellicht wat ingewikkeld, aangezien je daarvoor grotere zaken moet elimineren (die vervelende baas gaat écht niet zomaar weg, dat werk wordt écht niet minder) en het soms vaak ook komt door dingen van buitenaf die je dus niet kunt controleren, nee, óók jij niet.

Hoé je met stress omgaat, dát kun je dan wel weer zelf bepalen. Susan David, oprichter van het Harvard/McLean Institute of Coaching, biedt haar cliënten handvaten daarvoor, en wij zijn zo vrij even om over haar schouder mee te kijken.

Emotionele behendigheid, zo noemt David het. Door het maar krampachtig uit je leven proberen te bannen van stress benadruk je hem juist, en krijg je er alleen maar meer last van. En hem proberen te verbloemen met positieve gedachtes maakt ook niet dat-ie weggaat. Plus: als we in beide probeersels falen, ervaren we alleen maar nóg meer stress. En zo beland je in de never ending neerbuigende stressspiraal.

Bekijk het zo: stress heeft een functie. Het is een duidelijke reactie op dreigend gevaar, dat maakt je dat alert reageert. Dat stamt al van vroeger: door stress kunnen mens en dier harder lopen, hoger springen, beter zien. Het is het beste wapen van het lichaam: het zorgt ervoor dat we al jaren overleven. In die zin hebben we het dus ook nódig.

Maar hoe het dan in ons voordeel te gebruiken?

Alles draait hierbij om de manier waarop je (je) stress benadert. Onderzoek van Health Psychology vertelt ons dat de manier waarop we denken over onze lichamelijke stressreacties onze lichamelijke gezondheid kan verbeteren. Uit een steekproef bleek dat mensen die hun symptomen van stress op een positieve manier interpreteerden over een betere gezondheid beschikten. Zie je stress als een ingebouwd mechanisme, dat je voorbereidt op moeilijke situaties. Dat kan je verder brengen, in plaats van tegenhouden.

David adviseert: 'Als je hart sneller begint te kloppen en je handen klam aan beginnen te voelen,
bedank dan juist je lichaam, want dit is juist het signaal dat je alert bent. En dus kan je die vergadering of dat gesprek aan.'

Hm. Klinkt misschien wat zweverig, maar is allicht het proberen waard.

Wat je ook kunt doen: het niet als een gevoel, maar als een situatie bestempelen. Dus niet denken dat je je gestresst voélt, maar simpelweg dat er stress is. 'Als we ons enorm gaan identificeren met een emotie, dan wordt het een soort angstaanjagende realiteit', zo weet David. 'Iets dat we iedere dag onder ogen moéten komen en voelen. Terwijl het 'slechts' een lichamelijke reactie is op iets dat ons overkomt.'

Haar advies: dwing het af. Door niet de hele tijd te zeggen dat je zo gestresst bent, maar in te zien dat je je in een situatie bevindt waarin van je wordt verlangd dat je adequaat handelt. Dat daardoor wellicht je hart sneller gaat kloppen en je adem niet regelmatig gaat, is een lichamelijke reactie, geen constant gevoel. 'Probeer er afstand van te nemen, al is het maar even, en je ziet het in een perspectief dat je verder brengt.'

Tot slot: wees nieuwsgierig. Onderzoek waar de stress vandaan komt, door wie of wat wordt-ie veroorzaakt? Plus: hoe gedraag jij je? Wat zeg je tegen jezelf om het beter te maken? Zet de dingen op een rijtje en kijk naar dat wat jij kunt veranderen, sturen of benoemen. Dat alleen al maakt dat je de dingen op een rijtje zet, en er wellicht gemakkelijker afstand van kunt doen.

Toegegeven: het is nogal niet wat, bovenop wellicht ál die dingen die je je juist stress bezorgen. Maar goed, we hebben dan ook nergens gezegd dat het gemakkelijk ging worden, slechts dat we handvatten zouden bieden om er mee om te gaan.

Dit kan jij.